Farelerin Hasar Görmüş Nöronlarını Onaran Kimyasallar

  • 16/02/2019

Farelerin Hasar Görmüş Nöronlarını Onaran Kimyasallar

Güncel bir araştırmaya göre, yaşlanan farelerin beyinleri gençleştirilebiliyor. Bu verilerden yola çıkarak bunamanın durdurulması ve hatta geriletilmesi için ilaçların geliştirilebileceği öngörülüyor.

Araştırma sonuçları American Association for the Advancement of Science 2019 toplantısında sunuldu.

ABD'li ve Kanadalı araştırmacılardan oluşan ekip, yaşın ilerlemesiyle hafıza kaybına ve bilişsel gerilemeye neden olabilecek iki yeni yaklaşım ortaya attı.

Berkeley, Kaliforniya Üniversitesi ekibi, bunamanın beyne sızan moleküllerden kaynaklanıyor olabileceğini MRI taramalarıyla gösterdi.
Beyindeki kan damarları vücudun diğer bölümlerindekilerden farklıdır. Beyne yalnızca besin maddelerinin, oksijenin ve bazı ilaçların girmesine izin vererek onu korurlar; daha büyük, zarar verme potansiyeli yüksek olan molekülleri ise bloke ederler. Buna kan-beyin bariyeri denir.

Taramalara göre, bu bariyer biz yaşlandıkça giderek daha fazla sızıntıya sebep oluyor. Örneğin, 40 yaşlarındaki insanların yüzde 30 ila 40’ının kan-beyin bariyerinde bir miktar bozulma varken, 60 yaşındakilerde bu oran yüzde 60’a varıyor. Taramalar ayrıca beynin sızdıran bölgelerinde enflamasyon olduğunu da ortaya koyuyor.

Berkeley grubunu yöneten Prof. Daniela Kaufer, kan-beyin bariyeri sızdıran genç farelerin yaşlanma belirtileri gösterdiğini; bu nedenle bariyerdeki zararın beyinde enflamasyona neden olmasını önleyen bir kimyasal keşfettiklerini söyledi. Kimyasalın, genç farelerin yaşlanma belirtileri göstermesini durdurduğunu ve aynı zamanda yaşlı farelerde yaşlanma belirtilerini tersine çevirdiğini de sözlerine ekledi.

Profesör, “Beyin yaşlanması dendiğinde, hücre dejenerasyonu ve kaybı akla geliyor. Bu sonuçlarla aslında hiçbir şeyin kaybedilmediğini, hücrelerin hala orada olduğunu gösterdik. Yapılması gereken enflamasyonun azaltılarak hücrelerin yeniden ortaya çıkarılmasını sağlamak.” diye konuştu.

Beynin zayıf halkası

Kanadalı araştırmacılar ise yaptıkları çalışmayla alternatif bir yaklaşım kullanarak farelerde bunamayı tersine çevirebileceklerini belirttiler.
Birçok beyin hastalığında "zayıf halka" olarak bilinen bir beyin hücresini hedef aldılar. İlk başarısız olanlar, beyinde bilgileri kodlamakla yükümlü olan somatostatin pozitif nöronlar oldu. Bu hücrelerden gelen sinyaller, bilgiyi beynin diğer bölümlerine iletecek olan çevre nöronlar tarafından alınamayacak kadar zayıftı.

Toronto Üniversitesi'nden Prof. Etienne Sibille, sinyali artıran bir kimyasal tespit ettiklerini açıkladı. Sunduğu sonuçlara göre, labirentte yolunu bulamayan yaşlı fareler kimyasal verildikten sonra, kimyasal verilmeyen genç fareler kadar rahatça yollarını bulabiliyorlardı. Bundan yola çıkarak Prof. Sibille, iki yıl içinde insan hastalar üzerinde klinik deneylere başlamayı planladıklarını belirtti. Bilişsel süreçleri zarar görmüş insanlarda bu durumun tersine çevrilebileceğini de ekledi.

Farelerde işe yarayan tedavilerin büyük çoğunluğunun insanlar üzerinde işe yaramadığı gerçeğine rağmen, iki bilim insanı da bu tedaviden yana umutlular. 

Kaynak: www.bbc.com/news/health


Kategori: BİLİMSEL GÜNDEM