Tip 1 diyabet, pankreasta insülin üreten beta hücrelerinin yok edildiği otoimmün bir hastalıktır. Bunun nedeni, vücudun savunma sisteminin bu beta hücrelerini öldürülmesi gereken zararlı yabancı hücreler olarak yanlış tanımlamasıdır.

Bununla birlikte, tip 1 diyabetin başlangıcını neyin tetiklediği belirsizdir ve bilim insanları, durumun kalıtsal olup olmadığını veya diyet ve çevresel faktörlerin bir neden olup olamayacağını varsaymakta. Norveç'te her yıl yaklaşık 400 çocuk ve ergene tip 1 diyabet teşhisi konuyor ve vaka sayısı son 50 yılda neredeyse ikiye katlanıyor.

Oslo Üniversitesi araştırması, pestisitler, herbisitler ve mantar öldürücüler gibi düşük konsantrasyonlarda çevresel kirleticilerin bile hücrelerin daha az insülin üretmesine neden olabileceğini, yani yemek yerken tükettiğimiz çevresel kirleticilerin tip 1 diyabet geliştirme riskini artırabileceğini öne sürüyor.

Araştırmada ekip, 20 yıl önce Stockholm Sözleşmesi'nde yasaklanmış olan PCB'ler ve pestisitler gibi bir dizi çevresel kirletici tespit etti. Bu maddeler gıdada, plastikte, boyada, yapı malzemelerinde, toprakta - suda bulunur ve doğal olarak sadece küçük bir dereceye kadar parçalanır. Ayrıca, bu çevresel kirleticiler buzda tutulmuş ve küresel ısınma nedeniyle buz eridiğinde salınmış olabilir. Sözleşmenin uygulanmasına rağmen, bazı ülkeler anlaşmayı imzalamadı ve böceklerin ekinlere saldırmasını önlemek için bu maddeleri kullanmaya devam etti.

Oslo Üniversitesi Temel Tıp Bilimleri Enstitüsü Moleküler Tıp Anabilim Dalı'nda doktora öğrencisi olan Sophie E. Bresson, “Çevre kirleticilerinin çoğunu yediğimiz yiyecekler aracılığıyla tüketiyoruz. Bu kirleticiler vücuda girdikten sonra maalesef onları yok etmek için yapabileceğimiz hiçbir şey yok.” diyor.

UiO araştırmacıları, araştırmaları için Tromsø Üniversitesi ve birden fazla ABD araştırma ekibiyle işbirliği yaparak tip 1 diyabet teşhisi konan Amerikalı çocuklardan ve ergenlerden alınan kan örneklerini analiz etti. Araştırmacılar daha sonra bu sonuçları tip 1 diyabeti olmayan bir kontrol grubuyla karşılaştırdı.

Bresson şunları söyledi: “Tip 1 diyabetlilerin daha büyük bir bölümünün kanlarında bu tür kirletici maddeler olduğunu bulduk. Ortalama olarak, aynı zamanda çeşitli çevresel kirleticilerin konsantrasyonu daha yüksekti.” Daha sonra ekip, nasıl etkilendiklerini görmek için toksik maddeleri sıçanların beta hücrelerine uyguladı. “Beta hücrelerinin daha sonra sadece iki gün sonra ve çok düşük çevresel kirletici konsantrasyonlarıyla bile çok daha az insülin ürettiğini bulduk. Beta hücreleri kirleticilere daha uzun süre maruz kaldıklarında öldüler. Bu nedenle, çevresel kirleticilerin tip 1 diyabetin başlamasını tetiklemede rol oynadığına inanıyoruz.” diye açıkladı Bresson.

Ekip, yediğimiz çevresel kirleticilerin %90'ının balık, et ve süt ürünlerinden geldiğini, ringa balığı, uskumru, pisi balığı, somon gibi yağlı balıkların ve kömür balığının yağsız balıklardan daha fazla dioksin ve dl-PCB içerdiğini açıkladı.

Bresson şu sonuca varıyor: “Daha az et yemek, yağsız balık seçmek iyi bir çözüm olabilir. Ekolojik olarak yetiştirilen gıdalar, püskürtülmedikleri için daha az iz element pestisit içerecek, ancak yine de kirleticileri su ve toprak yoluyla emecekler.”

Kaynak: healtheuropa.eu