Vücuttan zararlı radyoaktif kirlenmeyi gidermek için tasarlanmış yeni bir tür kirli bomba panzehir hapının ilk insan denemesi ABD'de başlıyor. HOPO 14-1 adlı ilacın uranyum da dahil olmak üzere kimyasal silahlarda kullanılabilecek çeşitli maddelere karşı etkili olduğu düşünülüyor. Güvenli ve etkili olduğu kanıtlanırsa, nükleer kazalardan veya terör saldırılarından kaynaklanan potansiyel zararlara karşı koruma sağlayabilir.

Yaklaşık 42 gönüllü, farklı dozları deneyerek yan etkileri kontrol edecek. Çalışmanın sonuçları 2024’te yayınlanacak.

Kirli bomba nedir?

Radyolojik dağıtma cihazı veya RDD olarak da bilinen kirli bomba, patladığında patlama bölgesini kirletecek şekilde radyoaktif malzemeyle karıştırılmış bir patlayıcıdır. Kirli bir bombanın radyasyon bulutu, patlamanın birkaç blok veya mil yakınına dağılabilirken, bir nükleer bomba binlerce mil kareye yayılabilir.

Radyasyona maruz kalmak, bir kişinin DNA'sına, dokularına ve organlarına zarar vererek kanser de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açabilir, bu nedenle bazı etkileri ortadan kaldırabilecek ağızdan alınan bir ilaç faydalı olabilir. Radyoaktif plütonyum, americium veya curium'a maruz kalmış insanları tedavi etmek için kullanılabilecek iki farklı ilaç enjeksiyonu halihazırda mevcut. Onlarca yıldır uzmanlar, çevreye radyoaktif iyot salınması durumunda insanları korumaya yardımcı olmak için iyot tabletlerinin kullanılabileceğini de biliyorlar; 1986 yılında Çernobil santralinde bir nükleer kaza meydana geldiğinde bu tabletler insanlara verilmişti. Başka bir hap olan Prusya mavisi de(potasyum ferrik hekzasiyanoferrat), radyoaktif sezyum ve talyumun uzaklaştırılmasına yardımcı olabilir. HOPO 14-1 çalışırsa, plütonyum, americium ve curium'a ek olarak uranyum ve neptunyuma karşı koruma sağlayarak stoklara eklenecek başka bir ürün olacak.

Henüz dünyanın hiçbir yerinde başarılı bir kirli bomba saldırısı olmadı. Ancak girişimler oldu. 1996’da Çeçen isyancılar Moskova'daki Izmailovo Parkı'na dinamit ve radyoaktif sezyum-137 içeren bir bomba yerleştirdiler. Güvenlik hizmetleri yerini tespit etti ve etkisiz hale getirildi. 1998'de Çeçenya istihbarat servisi, Çeçenya'da bir demiryolu hattının yakınına yerleştirilmiş kirli bir bomba buldu ve yine etkisiz hale getirdi.

Kaynak: https://www.bbc.com/news/health