Chalmers Teknoloji Üniversitesi araştırmacıları baş dönmesi tanısı için kemikten ses iletimi teknolojisini kullanan ve mevcut testlere göre önemli avantajlar sunan yeni bir test cihazı geliştirdiler.

İşitme duyusu ve dengenin çalışma mekanizmaları ortaktır, bu nedenle baş dönmesi ve denge problemi olan hastalarda tanı koymak için bu ilişkiden yararlanılır. Baş dönmesi ve denge kaybında tanı için yaygın olarak kulanılan 'VEMP' testinde (Vestibular Evoked Myogenic Potentials) yüksek seslerle boyun ve göz kaslarındaki kas refleksi stimüle edilir; bu refleksi tetikleyen de dengeden sorumlu olan vestibüler sistemdir. Bu stimulasyona kasın verdiği cevap, hastanın baş dönmesiyle ilgili rahatsızlıklarının vestibüler sistemde mi yoksa beyne giden yollarda mı olduğu hakkında bilgi verir.

Geleneksel vestibüler inceleme için bugün iki çeşit VEMP testi uygulanılıyor: hastaya seslerin kulaklıklarla hava yoluyla iletilmesi veya başa takılan titreşimli bir cihaz ile kemikler aracılığıyla iletilmesi. Sesin havadan iletildiği testlerde hastaya rahatsızlık verecek kadar yüksek ses seviyelerine çıkmak gerekiyor ve bu yüzden bu testlerde işitme kaybı riski bulunuyor. Seslerin kemikten iletildiği testlerde ise gereken ses seviyeleri çok daha düşük, ancak şu anda piyasada bulunan ekipmanlar çok büyük, hantal ve bu yüzden kullanılmaları çok pratik değil.

Chalmers araştırmacıları şimdi kemikten iletilen sesleri kullanarak daha iyi sonuçlar elde edebildikleri bir cihaz kullanıyorlar. Chalmers Biyomedikal Sinyaller ve Sistemler araştırma grubundan Prof. Bo Håkansson, "Test için hastanın kulağının arkasına yerleştirilen yeni bir titreşim cihazı geliştirdik" diyor. Bo Håkansson, bu alanda 40 yılı aşkın tecrübeye sahip ve bu teknolojiyi kullanarak daha önce işitme cihazları geliştirmiş.

Ses dalgaları normalde kulak kanalından, kulak zarından ve orta kulaktan geçerken kemikten ses iletimi testinde titreşimlerle kafatasından geçiyor ve kulaktaki kokleayı uyarıyor. Yeni titreşimli cihaz oldukça küçük boyutta ve ilgili kas refleksini olabildiğince düşük bir frekansta (250 Hz civarında) tetiklemek üzere optimize edilmiş; ki daha önceleri doğrudan bu tür denge testleri için özel yapılmış titreşimli cihazlar mevcut değildi. Bu cihaz ile kas refleksleri daha etkili bir şekilde uyarılıyor ve bu uyarıya bağlı olarak boyunda ve göz kaslarında oluşan kas kasılmaları standart ekipman ile ölçülüyor.

Günümüzde 65 yaş üstündeki bireylerin yarısı baş dönmesi ve denge sorunu yaşıyorlar ve bunun sebeplerinin belirlenip tanı konması genelde çok güç oluyor. Vakaların %50'sinde baş dönmesi vestibüler sistemdeki sorunlardan kaynaklı oluyor ancak bu tanı için kullanılan VEMP test yöntemleri hastalarda rahatsızlıklara hatta işitme kaybına yol açabildiğinden testler verimli olmuyor. Ayrıca hasta zaten belirli bir miktar işitme kaybından muzdaripse, testten herhangi bir sonuç çıkarmak imkansız hale geliyor. Bu nedenle Chalmers araştırmacılarının yeni yöntemi önemli avantajlar sunuyor.

Araştırmacılara göre bu yeni kemikten ses iletimi teknolojisi sayesinde, hastaların maruz kaldığı ses seviyeleri minimize edilebilecek. Önceden kulaklıklarla yapılan testlerde hasta, yanında bir makinalı tüfek ateşi varmış kadar yüksek seslere maruz kalırken yeni cihaz ile bu ses seviyeleri 40 desibel kadar düşürülerek en fazla 75 desibele indirilebilecek. Böylece işitme kaybı riski ortadan kalkarken kronik kulak enfeksiyonu olan ya da kulak kanalı veya orta kulaktaki konjenital malformasyonlara bağlı işitme bozukluğu olan hastalardaki baş dönmesinin tanısı daha doğru konabilecek.

Yeni cihazın kullanım kolaylığı ve maliyet açısından da oldukça avantajlı olduğunu söyleyen araştırmacılar, bir sonraki adımda Göteborg Sahlgrenska Üniversitesi Hastanesi ile birlikte işitme problemi olmayan 30 katılımcı ile daha kapsamlı testlere başlayacaklarını söylüyorlar.

Kaynak: http://www.chalmers.se/en/departments/e2/news/Pages/New-innovation-improves-the-diagnosis-of-dizzine...