Yirmi yıl önce, araştırmacılar BPA'nın laboratuarda farelerin plastik kafeslerinden dışarı sızdığını ve kromozomal anomalili yumurtaların artmasına neden olduğunu keşfetti. Şimdi, aynı ekip BPA’sız ürünlerde BPA'nın yerini almak için şimdi kullanılan alternatif bisfenol dizisinin fareler için benzer problemler yarattığını buldu.

Washington State Üniversitesi'nden Patricia Hunt, "Laboratuvarımızda garip bir déjà vu deneyimi yaşadık” diyor. Yeni elde edilen bulgular sonucunda araştırmacılar kontrol hayvanlarda yeniden bir değişimi fark ettiler. Araştırmacılar hasarlı kafeslerdeki kontaminasyonu izledi fakat bu sefer etkiler öncekinden daha güç algılandı. Çünkü bütün kafesler hasar görmediğinden, kontaminasyon daha az belliydi. Hunt ve arkadaşları, farelerin ikame bisfenollere maruz kaldıklarını belirledi. Ayrıca laboratuardaki rahatsızlığın hem yumurta hem de sperm üretiminde sorunlara neden olduğunu gördüler.

Kontaminasyonu kontrol altına aldıklarında araştırmacılar, BPS olarak bilinen bir kaç ikame bisfenolün etkilerini test etmek için ek kontrollü çalışmalar yürüttüler. Bu çalışmalar, bifenollerin BPA çalışmalarında yıllar önce görülenlere oldukça benzer kromozomal anormallikler ürettiğini doğrulamaktadır. Tüm hayvan kafesleri zarar görmemiş ve bu yüzden bulgular farklı kafeslerdeki hayvanlar arasında farklılık göstermiştir. Buna rağmen araştırmacılar farelerde bisfenollerle değiştirilen maddelerin maruziyetini ölçmeye karar verdi. Ayrıca araştırmacılar bu bozunmanın hem yumurta ,hem de sperm  hücrelerinin üretiminde problemlere neden olduğunu gördü.

Araştırmacılar bisfenol bulaşımı engellense bile etkilerinin 3 nesil boyunca sürebileceğini de gösterdi. Eğer insanlarda BPA vakalarındak gösterilen durumlar yaşanıyorsa gelecek nesillerde bu etkiler germ hattında taşınacaktır. Ayrıca parabenler, ftalatlar ve alevlenmeyi geciktiriciler de dahil olmak üzere diğer yaygın olarak kullanılan ve endokrin bozucu kimyasalların, benzeri yan etkileri olduğunu gösteren çalışmalarda söz konusu. 

Araştırmacılar, "Bir kimyasalın özelliklerini hızlı bir şekilde geliştirebilme yeteneği, kanseri tedavi etmek, tıbbi ve yapısal malzemeleri geliştirmek ve tehlikeli bulaşıcı ajanları kontrol etmek için çok büyük bir potansiyele sahiptir" diyor. 

Bu teknoloji,“ yeşil kimya ”nın, tehlikeli kimyasallara karşı güvenli bir şekilde etkilenmesini sağlamak için mühendislik kimyasalları tarafından sağlanan daha sağlıklı bir geleceğin yolunu açmıştır. Ancak hali hazırda, kimyasal güvenliği değerlendirmekle görevli düzenleyici kurumlar yeni kimyasal maddelerin kullanılmasına ayak uyduramamaktadır. Çünkü bisfenol örneğinde olduğu gibi, bu fiyat-maliyet açısından çok daha avantajlı İkame bisfenollerin gösterdiği gibi, mevcut kimyasal yönetmelikler altında, tehlikeli hale getiren özelliklerin belirlenmesinden ziyade yapısal analoglar ile ilgili bir kimyasal maddenin yerini almak daha kolay ve daha uygun maliyetlidir. Hunt'un şu anda tüketicilere tavsiyesi kolaydır: BPA içermez veya içermesinden ziyade, "fiziksel hasar veya yaşlanma belirtileri gösteren plastik ürünler güvenli kabul edilemez."

Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2018/09/180913113940.htm